Çok amiyane bir tabir vardır 'Evin küçüğü olacağına kapının köpeği ol' diye. Hah, tam olarak özetler 'Junior Developer'ların halini :) Bu tüm dünyada böyle midir bilmiyorum fakat Türkiye'de ben biraz böyle olduğunu düşünüyorum. Yakın zamanda bir iş değiştirme durumum oldu ve çok büyük firmalar da dahil olmak üzere birçok firma ile görüşmeler gerçekleştirdim. Bu görüşmelerde nasıl tecrübeler yaşadım bunlardan bahsedeceğim ve naçizane birkaç tavsiye vereceğim bu konuda. Hayatımda ilk kez iş değiştirme durumu ile karşı karşıya kaldım ve benim de çok yabancı olduğum bir süreç geçirdim. Siz de benimle benzer durumdaysanız umarım derdinize tercüman olabilirim.
Yazıyı iki kısma ayıracağım, ilk kısım mevcut bir işte çalışıyorsanız buradan çıkış yaparken ne gibi senaryolar sizi bekliyor olabilir ve ben nasıl hareket ettim, bu konularla ilgili tecrübelerimi yazacağım kısım olacak. Diğer kısım ise iş görüşmeleri nasıl ilerledi, ne gibi aşamalardan geçtim, neler bilmemiz gerekir gibi sorulara cevap olmaya çalışacağım. Firmaların isimlerini vermeyeceğim fakat firmaların büyüklüklerini tasvir edeceğim aklınızda canlanması açısından.
Tüm yazanlar kişisel fikrim ve tecrübelerimdir, katılmayabilirsiniz ya da ben yanlış düşünüyor olabilirim, dilerseniz bana websitem üzerinden ulaşıp fikirlerinizi iletebilirsiniz.
Hazırsanız başlıyorum…
Kısım 1: Çalışırken yaşanma ihtimali olan sorunlar
İşimi ayarladıktan sonra mı ayrılmak istediğimi söylemeliyim?
Bunun cevabı firmanızın size ve bu sürece bakış açısına göre değişiklik gösterir bence ama genelleme yapacak olursak cevap 'Evet' olacaktır. Çünkü eğer sektöre yeni adım atmış bir geliştirici iseniz iş bulma aşamasındaki stres artabilir. Soğuk kanlı olmak zor olabiliyor :) İhbar süreniz var ise haber verdikten sonra ihbar süreniz kadar çalışmaya devam etmeniz gerektiğini de hatırlatmak isterim. Fakat benim şahsi fikrim işi ayarlasanız ve ihbar süreniz olmasa dahi mevcut şirketinize bir süre daha onlarla çalışabileceğinizi söylemeniz büyük bir incelik ve hoş bir hareket olacaktır. Çünkü sizin yokluğunuzda oluşacak olan senaryoyu planlamaları gerekiyor ve bunu sizin orada olduğunuz süre içerisinde yapabilmeleri daha kolay olacaktır.
Ben işimi netleştirmeden şirketten ayrıldım, biraz riskli bir hareketti. Yukarıda bahsettiğim gibi iş değiştireceğimi belirttikten sonra bir süre daha şirkette kaldım ve bu süre zarfında diğer görüşmelerim beklediğimden daha yavaş ilerledi.
Mesaideyken nasıl görüşme yapabilirim?
En zorlayıcı senaryolardan biri oldu benim için. Bir kaç ikilemde kalabiliyorsunuz. Çalıştığınız için görüşmeleri yapmak zorlayıcı hale geliyor. Eğer işten ayrılacağınızı dile getirdiyseniz yasal olarak iş aramak için izniniz oluyor fakat tabii işten ayrılmak istediğinizi ilk görüşmeleri yapacak iken söylemeniz çok akıllıca olmayabilir.
Ben şöyle bir yol izledim, bazı firmaların çalışma saatleri benim çalışma saatimden bir saat önce başlıyordu, bazıları ise esnek saatlerde çalışıyordu. Bu durumda mümkün olduğunca benim çalışma saatlerimin dışında ayarlamaya çalıştım. Bu mümkün değilse, yemek aralarında görüşme ayarlamaya çalıştım. Fakat bu her zaman mümkün olmadı maalesef. Bu noktada firmaya görüşmeye gideceğimi ve izin istediğimi direkt olarak söyledim. Tabii ayrılmak istediğimi öncesinde söylemiştim.
Çünkü bu durumlar işin içinden çıkılması zor bir duruma sokabiliyor sizi. Ben böyle bir yol izledim, doğru ya da yanlış diyemiyorum. Bu durum karşında alacağınız tepkiler sizi üzebilir zaman zaman. Mümkün olduğunca kendinize ne daha doğru geliyorsa o şekilde davranmanızı tavsiye ediyorum. Ben bu soruna net bir çözüm bulduğumu söyleyemeyeceğim. Kendi doğrularımı ezmeden mümkün olan senaryoyu gerçekleştirmeye çalıştım. Size de böyle yapmanızı naçizane tavsiye ederim.
Yollanan taskler çook vakit alıyor!
"Hayır!" çok kuvvetli bir sözcük, ayrıca söylemesi de bir hayli zor bence. Benim hayır demekte en çok zorlandığım kişi ise kendim oluyor genelde. Peki konumuzla ne alakası var. Bu herkes için aynı şekilde olmayabilir fakat ben kendi başımdan geçen şekilde ele alacağım.
Çalışırken 8 saat mesaiden ve çözmeye çalıştığınız o 'bug'lardan sonra eve gelip yemek yediniz, duşa girdiniz ve beş dakika oturdunuz ve bir baktınız saat 9 olmuş 😪 Ee tabii iş değiştirme sürecindeyiz, yollanmış olan 5 günlük, 1 haftalık ve hatta 15 günlük 'deadline'ları olan projeler var. Basalım bilgisayarın güç tuşuna… Yukarıda ki 'hayır' kelimesi ile ilgili söylem ne alaka idi diyebilirsiniz. Şöyle ki; bu durumlarda eğer aynı anda birden fazla hatta biraz fazla sayıda firma ile süreç yönetiyorsanız şunun farkında olmakta fayda var. Hepsine yollayacağınız 'task'lerin kaliteli olmasına imkan yok ve sizin içinize sinmeyen ve sizin için önem sırasında daha aşağıda olan firmaları listenizden çıkarmanız gerekebilir. Bu da kendinize hayır demeyi ve aksiyon almayı gerektirecektir. Ben hepsini yapmaya çalıştım ve kendimi durduramadım bu durum hem sizin kaliteli bir yazılım çıkarmanızı engelliyor hem de çok yorulmanıza sebep olabiliyor. Bu sebepten ötürü öncelikleri iyi belirleyip buna göre adım atmak çok önemli olduğunu düşünüyorum.
'Task'lerin zorluklarına ve içeriklerine ikinci kısımda yer vereceğim.
Kısım 2: İş görüşmelerinde yaşanan süreçler
Ben başvurularımın tamamını LinkedIn üzerinden gerçekleştirdim. Burada yaptığınız başvurulardan sonra tüm firmalar doğal olarak önce profilimi görüntüledi. Github ve LinkedIn profilleri çok büyük önem arz ediyor haberiniz olsun 🤗 Genelde burada yer alan bilgileri ve yaptıklarımı uygun bulan firmalar genelde telefonla aradılar ve bir görüşme ayarladık. Bazı firmalar ise size mail ile ulaşıyor ve direkt olarak bir test yolluyorlar (Hackerrank tarzı bir siteden link oluyor genelde). Bu taskten sonra görüşme ayarlanıyor.
İlk görüşme yüksek ihtimalle insan kaynakları çalışanlarından biri ile gerçekleşiyor. Benim durumumda yalnızca bir firma ilk başta teknik mülakatı önce yaptı sonra insan kaynakları görüşmesi yaptı bu bahsettiğim firma ise dünya çapında büyük bir firma.
Büyük e-ticaret sitelerinin süreçleri ise biraz uzun sürüyor. Bir kaçı ile süreç yönettim, genelde süreç şöyle: telefonda ufak bir mülakat- insan kaynakları görüşmesi - online bir test yada bir task - senior biri ile teknik mülakat. İlerisi karanlık bilmiyorum 😅 (Eğer yanılmıyorsam sonrasında bir de üst seviye bir yetkili ile görüşüyorsunuz)
Görece daha küçük firmaların süreçleri ise daha samimi gerçekleşiyor diyebilirim. Süreçler daha hızlı olabiliyor, görüştüğünüz kişiler sizi tanıyor :)
İnsan Kaynakları Görüşmeleri
İnsan kaynakları görüşmeleri genelde samimi, kendimi rahat hissettiğim görüşmeler oldu. Özellikle tecrübeli insan kaynakları çalışanları konuşmanın tansiyonunu düşürüyor ve samimi bir sohbet havasına sokuyor. Yaptığınız işleri, tecrübelerinizi dürüst bir şekilde anlatmanız bekleniyor. Bazı firmalar bu görüşmelerin bir kısmını İngilizce konuşarak yürütüyor. Birkaç firmada bu görüşmelere katılan insan kaynakları sayısı iki kişi oluyor, bir kişi gözlemci bir kişi ise sizle mülakat yapan kişi oluyor.
Eğer iş değiştiriyorsanız sebebi mutlaka soruluyor, sorulmadığı hiç olmadı bende. Burada benim naçizane tavsiyem mevcut şirketinizle ilgili kötü sözler sarf etmemeniz, orada kazandığınız tecrübe ve deneyimlerinizi unutmadan hoş sözlerle anmanız bence daha hoş bir davranış olur. Sonrasında motivasyonunuzu ve sebeplerinizi açıklamanız güzel bir şekilde yönetmenizi sağlayacaktır.
CV'nizde yazan bilgiler incelenmiş oluyor ve oraya yazdığınız tecrübelerinizi anlatmanız ve çalıştığınız teknolojileri nasıl ve ne kadar süredir çalıştığınız soruluyor. Teknik mülakat olmadığı için bu kısımda çok teknik konulara girilmiyor. Sizin yaptığınız işi anlatabiliyor olmanıza dikkat ediliyor olabilir 🤷♂️
Yukarıda biraz bahsettim, benim görüşme yaptığım firmaların tamamı için İngilizce önemliydi. Tamamı sizinle İngilizce mülakat yapmıyor fakat İngilizce ile aranızın ortalamanın altında olmaması önemli olabiliyor. İngilizce olmadan iş bulunmaz demiyorum kesinlikle, benim tecrübem beş-altı firma ile kısıtlı fakat büyük firmalar bu detaya önem veriyor onu belirtmek isterim. Eğer birden fazla dilde yetkinliğiniz var ise global firmalar da fark yaratabilirsiniz diye düşünüyorum.
Eğitim hayatınızda yaptığınız şeyler soruluyor. Ben bu soruda kulüp aktivitelerini ve okul zamanında çalışma tecrübelerimi aktardım, olumlu gibiydi tepkiler 😅 Okul ortalamam yalnızca bir firma tarafından soruldu onun dışında kimse sormadı. Okul ortalamanın benim başvurduğum firmalar özelinde çok önemli olmadığını söyleyebilirim.
Her görüşmede sorulan sorulardan biri ise başvuru yaptığınız firma hakkında ne kadar bilgi sahibisiniz? Nereye ne için başvuru yaptığınızı bilmek çok önemli, ilan detaylarını okumanız ve neye başvurduğunuzu bilmeniz gerekiyor kesinlikle. Firmanın daha önce yaptığı işleri, açık kaynak kodlarını ve projelerini en azından bir incelemeniz olumlu olarak yorumlanacaktır diye düşünüyorum. Büyük firmaların medium hesaplarını bilmeniz, podcastleri hakkında bilginiz olması ya da düzenledikleri aktiviteler hakkında sahip olacağınız ufak bilgiler sizin hakkınızda olumlu düşünmelerine sebep olacaktır.
Bu konuşmaların dışında bazı firmalar şirket tarafından sağlanan yan haklardan ve kültürden bahsediyorlar. Bazıları bunları teklif aşamasında bahsediyor.
Firmaların bazıların en son bir de üst yöneticilerden biri ile görüşüyorsunuz, bu da ik sürecine benzer oluyor fakat soru cevap gibi olmuyor. Genelde hayata dair bir sohbet edasında geçiyor ve firma hakkında konuşuluyor diyebilirim.
Bu görüşmelerde naçizane tavsiyem gülümsemeniz. Siz kariyeriniz için güzel olacağına inandığınız bir firma ile görüşüyorsunuz, onlar da aynı şekilde uygun adayla görüşüyorlar. Ortamın pozitif olması iyi hislerin karşılıklı ulaşması için gülümsemek çok kolay ve etkili bir yöntem. Görüşmenin ilk selamlaşmasından son veda cümlesine kadar güzel tepkiler, ufak tebessümler kesinlikle konuşmanın kalitesini de karşılıklı pozitif enerjiyi de arttırıyor. Ben öyle olduğuna inanıyorum. Hatta hayatın tüm alanında bunun böyle olduğunu düşünüyorum.
Task Süreci
Bu süreç benim için çok yorucu oldu. Eğer çalışıyorsanız aktif olarak bu süreçteki zaman yönetimi hayati oluyor. Yollanan taskler genelde çok zorlayıcı taskler olmuyor. Frontend pozisyonları için genelde bir framework kullanarak bir state yönetmeyi hedefleyen alışılagelmiş tarzda uygulamalar task olarak yollanıyor. Genelde "React" ile yazmanız firmanın tercihi oluyor onu da belirteyim. React ve Redux bilen ve kullanan adayların şansının bu pozisyon için yüksek olduğunu belirtebilirim diğer adaylara göre. Ben tamamını Angular ile yazdım 🙄 Bazı firmalar ise css ağırlıklı taskler yolladılar. Burada sorun şu oluyor genelde; task yollandıktan sonra 3–5 gün içerisinde çözüp geri yollaman gerekiyor fakat bir birine yakın zamanlarda taskler yollanırsa size bunları yönetmek zor olabilir, ben bu sorunu yaşadım. Bir yandan mesai sonrası görüşme yapmaya çalıştığım için vakit sorununu ciddi şekilde yaşadım.
Bahsettiğim gibi taskler çok zorlayıcı olmasa dahi ölçtüğü şeyler var siz de bu noktada zaman ayırıp bunları yapmanız gerekiyor. Bu yüzden bence taskler için verilen süreler gerçekçi süreler, yapılması o kadar vakit alabiliyor. Eğer insan kaynakları ile bir görüşme yaptıysanız ve size task yollandıysa hiç bir sebep göstermeden ve açıklama yapmadan bu taskleri yollamamak bence hoş bir davranış değil, size zaman ayrılıyor ve bunun karşılığında en azından taski yapmanız, yapamadıysanız bile bir açıklama maili göndermenizi ben tavsiye ederim.
Teknik Mülakat
Opps! Benim hep gerildiğim aşama genelde bu aşama oldu. Çünkü eğer istenilirse çok zorlayıcı yapılabilecek bir aşama. Tabii bir de ilk tecrübelerim olduğu için hakim değilim olaya. Genelde teknik mülakatı tecrübeli bir yazılımcı ile yapıyorsunuz ve ik görüşmesi kadar sohbet ettiğiniz ve rahatladığınız bir zaman olmuyor doğal olarak. Çoğunlukla kısa bir teknik geçmişinizden bahsedip karşı tarafı dinliyorsunuz. Size ekipten ve çalışma ihtimaliniz olan projeden bahsediliyor. Ne gibi araçları kullanacağınız ve nasıl bir düzen olduğundan bahsediliyor. Siz burda endişelerinizi ve istediklerinizi iletebiliyorsunuz ve sorularınızı soruyorsunuz, genelde net cevaplar aldım ben sorularıma. Sonrasında bazı görüşmelerde size bir kaç kod parçacığı gösteriliyor ve yorumluyorsunuz, bazı kodlarda çıktı söylüyorsunuz bazılarında sadece açıklama yapmanız gerekebiliyor. Bazı firmalar ise önceden verdikleri task üzerinden sorularlar soruyorlar.
Teklif Aşaması
Eğer her şey güzel gitti ise tebrikler 3 yaş yaşlanmış olmalısınız 😂 Bundan sonra arkanıza yaslanıp güzel mailler ve güzel telefon konuşmaları yapma vakti geldi. Telefon ile aranıp kabul edildiğiniz söyleniyor ve size teklif ve haklarınızı açıklanıyor. Eğer teklifi kabul ederseniz size bu teklif yazılı olarak yollanıyor ve resmi olarak işinize kavuşmuş oluyorsunuz.
Toprak kontrol ediliyor...